“Er zijn slechts 10 soorten mensen op deze wereld. Zij die binair snappen en zij die dat niet doen.”
Het is een flauw computer en wiskundigen grapje. Het getal 10 is de binaire notatie voor twee. De maatschappij houd van overzicht: binair, of zwart-wit, denken is makkelijk. Je bent of vóór of tégen. Nuanceringen en tussenvormen zijn maar lastig. Je kan niet een beetje voor het één zijn en een beetje voor het ander, dan kan men je niet eenvoudig indelen in een groep.
Franklin Delano Roosevelt
Met gender of geslacht is het hetzelfde. Je bent óf een jongen óf een meisje. Iets ertussen in wordt niet geaccepteerd. Wordt je als kind geboren met zowel mannelijke als vrouwelijke geslachtsdelen dan zal een chirurg er zo vlug mogelijk een mes inzetten om één van de twee te verwijderen. Want een kind wat geen duidelijk geslacht heeft dat kan natuurlijk niet. Neutraal is geen optie. Dat is al sinds mensenheugenis zo! Oh ja? Weet je dat zeker? Kijk eens naar het kind op de foto hiernaast: Het heeft lang haar. draagt een jurk en lakleren schoentjes; dat is natuurlijk een meisje. Fout! Dat is Franklin Delano Roosevelt, de Amerikaanse President ten tijde van de tweede wereld oorlog. In zijn jeugd, de foto is uit 1884, was het heel normaal voor kinderen om tot hun 6e of 7e levensjaar genderneutrale kleren te dragen. Jurken waren voor jongens net zo normaal als voor meisjes. Die praktijk was nog gemeengoed tot ruim in de 20e eeuw, pas toen kwam er een duidelijke seksescheiding in kinderkleding. Alleen voor baby’s was kleding nog vrij neutraal, aangezien je niet van te voren wist of het een jongen of meisje zou worden. Dat zal halverwege de jaren ’80 veranderen, toen het mogelijk werd om al voor de geboorte op de hoogte te zijn van het geslacht. (Lees meer hierover in: When did girls start wearing pink? op de site van het Smithsonian Insititute)
Dat die genderbinair erg sterk is merk ik natuurlijk alle dagen opnieuw. Maar onlangs werd mij duidelijk hoe vroeg dat al begint. Ik was op zoek naar een felicitatie kaartje om een bevriend stel te feliciteren met de geboorte van hun dochter. Ik zocht naar een blauwe “Hoera, een meisje!” maar die bleken onvindbaar. Alle meisjeskaarten waren roze, alle jongenskaarten blauw. Neutrale kaarten vond ik evenmin. Zo vroeg begint het inprenten van maatschappelijke rolverdelingen al. In sommige culturen gaat dat nog een stapje verder. In Spanje is het vrij normaal dat meisjes al in de eerste levensmaanden oorbellen krijgen.
Ons leven, de maatschappij en cultuur staat bol van genderspecifieke symbolen. Sommigen zijn specifieker dan anderen, sommigen zijn meer cultuur gebonden dan anderen. Vrouwen dragen rokken én broeken, mannen alleen broeken. Behalve in Schotland en Indonesië en in diverse Arabische landen, en Steven Tyler en Dennis Rodman… Grote couturiers proberen regelmatig een mannenrok in de collectie te krijgen. Dit seizoen probeert men het zelfs met de mantyhose, een herenpanty. Mannen mogen fietsen op dames- én herenfietsen, vrouwen alleen op een damesfiets. Tenzij het een racefiets is, die zijn er alleen met een standaard herenframe.
Zelfs onze taal niet goed raad met andere opties dan man of vrouw. Objecten kunnen nog wel onzijdig zijn. Maar het ontbreekt nogal aan persoonlijk voornaamwoorden die onzijdig zijn. Althans voor mensen in het enkelvoud. De meervoudsvormen zijn onzijdig. De onzijdige enkelvoud svormen worden voor volwassenen niet gebruikt, alleen voor kinderen. Ik herinner mijn lessen Duits nog: Der Mann, Die Frau, Das Kind. Binnen progressieve kringen die vrij denken over gender zijn er wel voorstellen gedaan voor politiek correcte termen. In het Engels wordt er wel gesproken over “zi” en “zer” als neutrale woorden voor hij/zij en hem/haar. Nederlandse varianten daarop heb ik nog niet gehoord.
Is een unisex maatschappij voor mij een utopie? Waarin alle genderspecifieke symbolen zijn verdwenen? Nee hoor. Dat lijkt me niets. Het overgrote deel van de bevolking voldoet aan het stereotype beeld en is prima in te delen in een verdeling van óf man óf vrouw. Ik ben een uitzondering die de regel bevestigd. Wat ik wel wens, is dat men minder moeilijk doet als iemand de grenzen van de genderbinair overschrijdt. Als meisjes met auto’s willen spelen, of jongens met poppen dan moet je dat niet tegen willen houden. Dat krampachtig vasthouden aan die zwart-witte tweedeling is nergens voor nodig, laat anderen lekker in hun waarde.
Even zijdelings, ik kan per redelijk-gesorteerde kaartenwinkel meestal een genderneutrale babykaart vinden. Vaak staat er dan op ” hoera een baby”, ofzo. T is me nu al drie keer gelukt. Ik heb besloten dat als t echt niet anders kan, ik wel zelf een kaart ga tekenen.
Heh. Heb je gelezen over die Miss Canada deelneemster die gediskwalificeerd is omdat ze transvrouw is? Walgelijk verhaal. En ze is bloedmooi, dus ik snap er niets van Alsof die andere missen niet allemaal ook geopereerd zijn om een wenselijk uiterlijk te krijgen.
*mok*
Dat van die kaarten heb ik inmiddels anders weten op te lossen. In Utrecht een winkel gevonden met een enorme collectie wenskaarten van diverse uitgevers. Niet alleen maar de collectie depressiviteit in een envelop die ik bij de meeste kantoorboekhandels vind.
Dat van die Miss Canada heb ik enkel wat berichtkoppen van langs zien komen. Het mijne weet ik er dus niet van, maar het is wat je zegt: ze hebben allemaal op de operatietafel gelegen. Beetje vullen, beetje leeg zuigen, nieuw neusje, beetje liften. Hypocriete xenofobie is het.
Ik volg je blog met interesse. Voor zover ik weet ken ik niemand die transgender is, maar door de dingen die je schrijft kan ik me iets beter voorstellen hoe het voor iemand kan zijn, waar iemand tegenaan loopt.
Na het lezen van bovenstaand stuk kwamen er wat vragen bij me op. Ik vroeg me bijvoorbeeld af of je in een unisex maatschappij ook een transitie zou ondergaan. Is de wens om uiterlijk ook als vrouw eruit te zien puur vanuit je innerlijk bepaald of speelt de cultuur waarin je leeft ook mee? In onze maatschappij kan je je vrouwelijke gevoel makkelijker en meer geaccepteerd uiten als je er ook als vrouw uitziet, dan kan een belangrijke reden zijn voor transitie. In een unisex maatschappij zou je vrouwelijke kant geaccepteerd en erkend worden, ondanks je mannelijke uiterlijk, zou je dan nog de noodzaak voelen om een transitie te ondergaan of zou je je mannelijke lichaam dan makkelijker kunnen accepteren?
En dan nog een vraag over de genderspecifieke symbolen. Ik kan me voorstellen dat je daar nu tegenaan loopt, omdat je zelf niet duidelijk binnen 1 groep valt. Maar na je transitie, kijk je er naar uit om dan wel gebruik te maken van de vrouwelijke symbolen omdat ze dan beter aansluiten? Heb je zelf behoefte aan genderspecifieke symbolen?
Ik hoop dat je mijn vragen begrijpt. Het nadeel van alleen tekst is dat je moeilijk nog wat extra uitleg kan geven en nuances verloren kunnen gaan. Mijn vragen zijn in ieder geval niet bedoeld om te oordelen, ik probeer alleen beter te begrijpen wat het inhoud om transgender te zijn.
B.
Die vraag over de unisex maatschappij heeft mijn psycholoog ook gesteld. Mijn antwoord daarop was duidelijk: Nee een unisex maatschappij is voor mij niet voldoende. Dan zou ik nog steeds die dysforie (ontstemming) met mijn lijf hebben. Ik zou mijn lichaam nog steeds niet accepteren zoals het is en nog steeds de wens hebben het te veranderen.
Wat die genderspecifieke symbolen betreft: ik kijk daar naar uit. Kleine dingen doe ik al. Ook al zouden die symbolen allemaal wat minder specifiek mogen zijn en minder strak gedefinieerd. Het is 28 jaar maatschappelijke programmering die hier ook in meetelt. Ik voel de behoefte om mijzelf door het gebruik van vrouwelijke symbolen een identiteit te geven. Maar dat sluit niet uit dat ik het fijn zou vinden als ‘men’ minder moeilijk zou doen als iemand de grenzen van genderspecifieke zaken zou vervagen.
Pionier tegen wil en dank….
[…] allen iets voor computers het is ook iets maatschappelijks. Ik heb al eens eerder geschreven over binaire symboliek in de maatschappij en hoe dat van jongs af aan al opgelegd wordt. Sinds die tijd heb ik er best wel […]