Even op de foto gaan, het lijkt zoiets triviaals. Zoveel mensen gaan op de foto. Iedere dag opnieuw maken mensen foto’s van zichzelf, kijk maar naar facebook. Voor mij is op de foto gaan een big issue. In dit blog twee portretten en mijn gedachten erover.

Afgelopen zaterdag vierde een goede vriendin het openingsfeestje van haar nieuwe fotostudio. Uiteraard vieren fotografen feestjes met foto’s. Dus behalve gewoon een gezellig feestje was er ook mogelijkheid tot het laten maken van een portret zonder dat je er een hele shoot voor hoefde te boeken.

Ik heb nogal een haat-liefde verhouding met fotografie. Ik heb een hele uitgesproken voorkeur voor welke zijde van die gevoelige plaat ik sta, of het nu analoog is of digitaal maakt niet uit. Ik sta aan de achterkant! Ik houd niet van gefotografeerd worden. Ik snap ook echt niet hoe iemand nou oprecht blij kan zijn met een foto van zichzelf. Echt, die gedachte veroorzaakt bij mij kortsluiting. Oude foto’s van mezelf kijk ik ook niet graag terug. Of het nou geposeerde schoolfoto’s zijn of kiekjes of vakantiefoto’s. Ik houd er niet van, ook al heeft de fotograaf zijn best gedaan met het maken van flauwe fotografengrapjes om een spontane lach uit te lokken. Ik zie mijn eigen beeltenis liever niet vereeuwigd. Dat ik het toch doe of toesta is uit andere overwegingen, om toch een aandenken te hebben voor later bijvoorbeeld. Ik ben dan wel niet tevreden met mijn lichaam maar life goes on en daar hoort ook zo af en toe een foto bij.

Al ruim twee jaar geleden moest ik op mijn werk poseren voor een promotie foto, net als al mijn collega’s overigens. Op de foto met je favoriete product. Die foto’s worden nu gebruikt voor de marketing. Nu ik die foto terug zie, zie ik alles waarom ik mijn transitie ben ingestapt. Op die foto zie ik weliswaar de persoon die ik destijds ook zag als ik in de spiegel keek, maar ik zie niet mijzelf. Ik zie alleen maar het omhulsel waarin ik toen leefde.

Promofoto op het werk.

Dat was tot voor kort, onderwijl ben ik al heel wat verder. Ik zit beter in mijn vel, letterlijk. Dat heeft in mijn denken over foto’s een flinke ommekeer teweeg gebracht. Ik heb hier een paar maanden terug al eens een foto’tje van mijzelf laten zien, met daarbij de boodschap dat het voor het eerst was dat ik mijzelf niet vreselijk op een foto vond staan. Dat was een kiekje, gemaakt met mijn mobiele telefoon terwijl ik in de trein zat, even snel tussendoor gemaakt. Eigenlijk was het een beetje prutsen en spelen tegen de verveling waarvan het resultaat me wel aanstond.

De mogelijkheid die ik kreeg voor een goed en netjes geposeerd portret van mijzelf, van wie ik écht ben. Afgebeeld op een manier waarop ik mij goed voel. Heb ik niet gelijk aangegrepen. Sterker nog, ik heb de dag van te voren pas ’s avonds laat besloten om naar dat openingsfeestje te gaan. Wat resulteerde in het tegen middernacht nog even bijwerken van mijn wenkbrauwen. – Als ze niet gelijk zijn: ik schuif de verantwoording af op vermoeidheid, het was voor mij middenin een werkweek. 😉 – Ik heb tot het laatste moment getwijfeld en deelde mijn onzekerheden. Dat ik fotografe in kwestie, en in dit geval vooral zij mij al jaren kent heeft heel erg geholpen. Ze weet wat er speelt in mijn leven en wist me gerust te stellen en me over te halen om te komen.

Stiekem wilde ik eigenlijk erg graag en ik had ook bij de eerste aankondiging gelijk al een idee van wat ik wilde. Een foto van mijzelf, als mijzelf. Eentje die ik aan mijn ouders zou kunnen geven. Die bij hen op het dressoir zou kunnen. Niet ter vervanging van de oude schoolfoto van mij die er al jaren staat, maar ter aanvulling. Ik wist ook gelijk welke outfit ik ervoor aan wilde. Maar mijn onzekerheden namen de dagen na de uitnodiging weer eens fijn de overhand. Dus die geruststelling die ik kreeg was niet alleen welkom, maar ook heel hard nodig. Toen ik eindelijk op het laatste moment die knop had omgezet begon de voorpret. Ik kon niet wachten tot mijn werkdag om zou zijn en dat ik naar huis kon om mezelf op te frissen, spullen te pakken en richting de studio te vertrekken. Ik had er zin in en was nerveus, niet nerveus op manier zoals ik vroeger voor de schoolfotograaf was, ik was écht nerveus. Ik vond het eng en spannend en leuk tegelijk. Het was de eerste keer dat ik er naar uitkeek om op de foto te gaan.

Het schieten van het portret was eigenlijk vrij vlug gedaan. Met een nieuw record voor het ‘mij-op-de-foto-zetten-met-ópen-ogen’ volgens mij heb ik op niet een van de foto’s mijn ogen dicht gehad. Dat is nog wel eens anders geweest. Uiteindelijk één foto gekozen die ik kant en klaar zou gaan onvtangen en toen kon ik verder met het sociale deel van het feestje. Met mijzelf in een behoorlijke roes:  Ik had geposeerd voor een foto en ik vond het leuk! Ik was tevreden met de preview die ik op de camera mocht bekijken. Het hele gebeuren heeft ook mijn innerlijke narcist in mij doen ontwaken. Het is zoals ik veel mensen hoor over tatoeages, als je eenmaal eraan begint wil je er meer! Het resultaat:

Foto gemaakt door Michella Kuijkhoven – Chell’s View Fotografie.

Eindelijk snap ik dat mensen op de foto willen en daar graag naar terug kijken. Ik ben nu één van hen geworden. Op deze foto zie ik mijzelf, niet alleen maar het omhulsel waarin ik leef. Ik verafschuw mijn eigen beeltenis niet meer en dat is voor mij een hele nieuwe gewaarwording. Als je nog nooit tevreden bent geweest met een afbeelding van jezelf en dan bedoel ik niet ‘er gewoon niet leuk opstaan.’ Dan bedoel ik jezelf totaal niet kunnen herkennen in de persoon op de foto, soms walgen van je eigen lichaam. Ik kan wat dat betreft mijzelf goed inleven in wat een anorexiapatiënte voelt als ze in de spiegel kijkt: je ziet niet jezelf, je ziet niet de persoon die je bent. Lichaamsdysforie doet rare, heftige, dingen met je gedachten. Voor mij is dat gelukkig aan het veranderen.

Mijn lichaam is niet langer mijn gevangenis meer…