Als ik vertel over mijn situatie krijg ik vaak dezelfde vragen terug. Ik heb ze verzameld in deze Frequently Asked Questions. Mocht je nog meer vragen hebben: stel ze gerust.

Hoe ga je heten?

Ik zal gewoon de vrouwelijke versie van mijn huidige naam gebruiken. Daar kan ik prima mee leven, dat is het makkelijkste voor iedereen die mij kent en ik hoef nergens anders aan te wennen. Daarnaast, ik kan mezelf wel Jozefien gaan noemen, maar ik voel me helemaal geen Jozefien.

Moeten we nu hij of zij zeggen?

Het liefste zij of haar natuurlijk. Maar ik ga er echt geen heet hangijzer van maken als er een “hij” valt. Waarom zou ik? Overigens, als je weet dat iemand een transgender is, en je weet niet zeker hoe hij of zij aangesproken wil worden: vraag het.

De liefde en relaties, die eh…. nou eh…. val je nu op…. hoe zit het met je geaardheid?

Ik voel mijzelf aangetrokken tot vrouwen. In zekere zin kan je concluderen dat ik lesbisch ben. Als basis voor geaardheid ga ik uit van mijn genderidentiteit, niet mijn geboortegeslacht. Ik heb me in mijn leven nooit aangetrokken gevoeld tot mannen. Dat zal ook niet veranderen door het proces dat ik doorloop. Ook al denken veel mensen dat met je een geslachtsverandering ineens je geaardheid verandert, die twee staan volledig los van elkaar.

Maar als je op vrouwen valt, is dat niet verwarrend, kun je dan niet makkelijker blijven zoals je bent?

Dat is zeker verwarrend. Het is ook een van de zaken die mij heel erg over mijzelf hebben doen twijfelen. Want als je met een mannelijk lichaam op vrouwen valt, dan klopt het toch zou je denken. Pas toen ik door kreeg  dat seksuele voorkeur en genderidentiteit volledig los van elkaar staan snapte ik het. Om de vraag te beantwoorden: nee het is niet makkelijker om te blijven zoals ik ben.

Je had een relatie, was zij op de hoogte?

Ja, toen onze relatie nog een oppervlakkige vriendschap was wist ze het al. Dat we uit elkaar zijn gegaan heeft dan ook andere redenen.

Was je vroeger, als kind, ook al meisjesachtig?

In bepaalde opzichten wel. Ik hield niet van voetbal, maar dat is nu ook weer niet heel bijzonder. Ik bracht mijn woensdagmiddagen door op het lokale creaclubje als enige jongen tussen een groep meisjes en had het daar uitstekend naar mijn zin. Ik ben wel als jongen opgevoed, maar gelukkig was er wat ruimte voor mijzelf. Achteraf gezien vind ik het wel jammer dat ik die signalen zelf niet eerder heb opgepikt.

Wanneer maak je het verschil tussen “jezelf willen verkleden” en “in het verkeerde lichaam zitten”?

Dat onderscheid maak je door te doen. Dat gewoon verkleden is voor mij niet genoeg. Ja het helpt, maar dan nog is er een onvrede met mijn lichaam. Ken je het gevoel ergens op bezoek te zijn en graag naar huis te willen? Dat gevoel, altijd de hele dag onafgebroken, en dat over je eigen lichaam.

Hoe ver ga je met dit proces, laat je jezelf helemaal ombouwen?

Even tussendoor: ‘ombouwen’ klinkt zo lomp, je zult het een transgender nooit horen gebruiken. Sterker nog, de meesten vinden het een grove belediging. Ik ga door en verder zolang ik mij er goed bij voel. De dingen aanpassen die iedereen dagelijks ziet vind ik het belangrijkste. Of ik de laatste geslachtsaanpassende operatie ga laten uitvoeren weet ik nog niet zeker. Ik neig naar wel. Gelukkig heb ik daar nog wel even bedenktijd voor.

Verandert je persoonlijkheid ook?

Nee, of tenminste ik word géén ander persoon. Mijn innerlijk blijft hetzelfde, alleen de verpakking zal een beetje veranderen. Ik zal wel meer uiting durven en gaan geven aan wie ik eigenlijk ben en het kleine beetje macho gedrag dat ik vertoon van me afschudden, dat is toch maar een masker. Maar ik word er niet ineens minder technisch van bijvoorbeeld. Hooguit zal ik wat emotioneler worden door inwerking van hormonen.

Naar welk toilet ga je?

Dat is nog best een moeilijke keuze. Ik heb mijn hele leven geleerd dat ik de deur met het smalle poppetje moet hebben, en niet die met dat brede. Er is in de transgenderwereld een behoorlijk debat over neutrale toiletten. In de praktijk blijkt dat welke deur je ook kiest, er altijd mensen zijn die daar problemen mee hebben. Het lijkt zo iets onbenulligs, maar het is iets waar heel erg veel transgenders moeite mee hebben. Ik zal de deur nemen waar ik mijzelf op dat moment het veiligst bij voel.

Wat houdt de behandeling precies in?

Het traject wat ik doorloop bij het VUmc Genderteam bestaat uit verschillende fasen. Het begint met een uitgebreide diagnostiek waar je door een psycholoog compleet binnenstebuiten wordt gekeerd. Dit duurt zo’n zes tot tien maanden. Daarop aansluitend volgt medisch onderzoek om te zien of je lichaam de behandeling aankan. Als dat allemaal in orde is krijg je “groen licht” wat betekent dat er medicatie voorgeschreven wordt en de reallife fase van één jaar begint. Als dat jaar om is, en je ondertussen niet bedacht hebt, dan kom je op de wachtlijst voor verdere operaties.

Krijg je van de medicijnen ook een andere stem?

Helaas niet. Wat testosteron in de puberteit met mijn lichaam gedaan heeft is niet om te draaien. Mijn strottenhoofd (de delen van je keel die je stem bepalen)  hebben zich gevormd. Met stemtraining en logopedie kan ik mijn stem anders leren gebruiken. Grappig detail: toonhoogte is niet de belangrijkste factor die bepaalt of een stem mannelijk of vrouwelijk wordt gevonden. Intonatie en woordkeuze hebben daar een veel grotere invloed op, en juist die dingen kun je gelukkig wél veranderen.

Wat doen die medicijnen dan wél?

De medicatie komt in twee delen. Het eerste is een middel dat de aanmaak en werking van het mannelijk hormoon testosteron blokkeert en het tweede is een synthetische vorm van vrouwelijk hormoon. Dat heeft als gevolg dat bijvoorbeeld kaal worden wordt geremd maar ook een drogere huid. Ook zal de vetverdeling en verhouding spier/vetmassa veranderen. Eigenlijk is het een ultrasterke versie van de pil, de “Diane 35” on steroids zogezegd

Wat een gedoe allemaal, moet dat nou?

Dit soort gevoelens kies je niet, ik zou het ook liever niet hebben. Maar het is er nu eenmaal, en ik heb wel een keus om met die gevoelens iets te doen. Dat is kiezen voor mijzelf en mijn persoonlijk geluk. Stel je voor dat je jezelf absoluut niet thuis voelt in je eigen lichaam. Dat je nooit gewoon jezelf kan zijn. Dat is waar ik tegenaan loop. Vergelijk het met een beugel: scheve tanden rechtzetten is vaak een langdurig en vervelend proces, wat niet noodzakelijk is om te kunnen overleven. Toch vinden we het normaal. Nu ik meer in contact sta met mijn innerlijk voel ik mij steeds beter. Dus ja, het moet.

Zijn het alleen mannen die vrouw willen worden?

Nee, er zijn ook genoeg meisjes en vrouwen die zich niet thuis voelen in hun lichaam en daar graag iets aan doen. Het is echter wel zo dat ze minder opvallen en velen ze zich op andere manieren weten te schikken in hun lot. Maar de aanmeldingen voor man-naar-vrouw en vrouw-naar-man gaan bij het genderteam gelijk op tegenwoordig.